Η πρώτη γλώσσα (L1) είναι η βάση της επικοινωνίας, της σκέψης και της έκφρασης συναισθημάτων. Όταν ένα παιδί νιώθει ασφαλές στη μητρική του γλώσσα, μαθαίνει πιο εύκολα και μια δεύτερη γλώσσα (L2). Η υποστήριξη της πρώτης γλώσσας δεν “ανταγωνίζεται” τη δεύτερη – αντίθετα, την ενισχύει.
Όταν το παιδί “ανακατεύει” τις γλώσσες
Υπάρχουν δύο βασικά φαινόμενα:
• Code-switching: αλλαγή γλώσσας μέσα στην ίδια πρόταση.
Παράδειγμα: «Θέλω να παίξω με τον perro» (ελληνικά + ισπανικά). Είναι φυσιολογικό και παροδικό – δείχνει ότι το παιδί καταλαβαίνει και χρησιμοποιεί δύο γλώσσες.
• Γλωσσικός δανεισμός: όταν μια λέξη “δανείζεται” από την άλλη γλώσσα.
Παράδειγμα: «Να μου δώσεις το blanket». Είναι στρατηγική μάθησης, όχι σύγχυση.
Αν αυτό συνεχίζεται μετά τα 5 χρόνια χωρίς επαρκή έκθεση σε κάθε γλώσσα, μπορεί να υποδεικνύει περιορισμένο λεξιλόγιο σε κάποια γλώσσα.
Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς
• Μιλήστε στο παιδί σας στη γλώσσα που νιώθετε φυσικά κοντά του.
• Μην το πιέζετε να επιλέξει γλώσσα ή να μεταφράζει συνεχώς. Πιο σημαντικό να νιώθει ασφάλεια παρά να τα λέει όλα σωστά.
• Προσφέρετε εμπειρίες και στις δύο γλώσσες: παραμύθια, τραγούδια, παιχνίδι, συγγενείς, βιβλία.
• Αν δείτε σημάδια δυσκολίας (φτωχό λεξιλόγιο και στις δύο γλώσσες, πολύ λίγες λέξεις μετά τα 2 χρόνια, δυσκολία κατανόησης), ζητήστε αξιολόγηση από λογοθεραπευτή με εμπειρία στη διγλωσσία.
Πρακτικά tips
• Γλωσσικά “νησιά”: σταθερές στιγμές της ημέρας όπου κυριαρχεί μια γλώσσα.
Παράδειγμα: “Τα παραμύθια τα βράδια τα λέμε στα αλβανικά.”
• Αναδιατύπωση χωρίς διόρθωση:
Παιδί: «Θέλω agua»
Ενήλικας: «Θες νερό; Έλα να σου φέρω!»
• Παρατηρήστε ποια γλώσσα κατανοεί καλύτερα. Η κατανόηση προηγείται της ακρίβειας στην ομιλία.
Κλείνοντας
Η διγλωσσία είναι δώρο, όχι πρόβλημα. Χρειάζεται χρόνο, υπομονή και υποστήριξη – όταν χρειάζεται – από λογοθεραπευτή που γνωρίζει τη δυναμική της. Ενισχύστε το παιδί σας να αγαπά και να χρησιμοποιεί και τις δύο γλώσσες του χωρίς φόβο ή ντροπή. Η γλώσσα είναι ταυτότητα, σχέση και σύνδεση, και στην καρδιά αυτής της σύνδεσης βρίσκεται η οικογένεια.